มองอยุธยาเมื่อ 200 ปีก่อน ผ่าน Retouch Ayutthaya โดย Conserve Studio

เชื่อว่าคนไทยทุกคนจะต้องคุ้นเคยกับ ‘กรุงศรีอยุธยา’ อาณาจักรยิ่งใหญ่ในอดีตที่เป็นส่วนสำคัญของประวัติศาสตร์ไทย และเคยรุ่งเรืองอยู่ถึง 417 ปี ก่อนที่จะล่มสลายไป ซึ่งถึงแม้ในปัจจุบันที่จังหวัดพระนครศรีอยุธยา จะมีเหลือเพียงซากปรักหักพังของโบราณสถาน แต่ก็ยังมีนักท่องเที่ยวพากันไปเยี่ยมชมมากมาย

นอกจากนี้เรื่องราวของอาณาจักรอยุธยาก็ยังถูกจินตนาการผ่านวรรณกรรม ภาพยนตร์ และละครต่างๆ อีกด้วย แต่ถึงอย่างนั้นก็ยังเป็นที่สงสัยกันว่าเมื่อ 200 กว่าปีที่แล้ว หน้าตาแต่ละสถานที่นั้นแท้จริงแล้วเป็นอย่างไรกันแน่?

วันนี้ Art of จะพาไปพบกับเรื่องราวเบื้องหลังของแอพพลิเคชั่น Retouch Ayutthaya แอพที่จะช่วยให้ผู้คนสามารถมองเห็นสถาปัตยกรรมดั้งเดิมของอาคารสำคัญต่างๆ ในอยุธยาผ่านเทคโนโลยี AR ในสถานที่จริง โดยโปรเจ็คนี้จัดทำโดยกลุ่มเพื่อนสถาปนิกจาก Conserve Studio ที่จบจาก คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย สาขาสถาปัตยกรรมไทย

จากปัญหา “ซากโบราณนี้มันคืออะไร?” สู่การเริ่มต้นโปรเจ็คสุดท้าทายที่อยุธยา

ปัญหาอย่างหนึ่งของการไปเยี่ยมชมซากโบราณสถานเหล่านี้ก็คือ นักท่องเที่ยวมักจะดูไม่ออกว่าสถานที่ตรงหน้านั้นเคยเป็นอะไรมาก่อน เพราะไม่มีตัวช่วยที่ให้พวกเขาจินตนาการได้เห็นภาพ มีเพียงซากก้อนอิฐเท่านั้น และเมื่อปี 2018 ทีมผู้ออกแบบจึงเกิดความคิดว่า น่าจะใช้ความรู้สถาปัตยกรรมไทยที่มีให้มีประโยชน์กับตรงนี้ได้ หลังจากนั้นมาโปรเจ็ค ‘Retouch Ayutthaya’ ก็เกิดขึ้น และกลายเป็นโปรเจ็คที่พวกเขาทุ่มเทเวลาให้ทุกวันหยุดสุดสัปดาห์ตั้งแต่นั้นมา

จากหลักฐานร่องรอยน้อยนิด สู่การสันนิษฐานอย่างมีหลักการ

ทางทีมออกแบบกล่าวว่า หลักฐานบันทึกเกี่ยวกับสถาปัตยกรรมในอยุธยานั้นมีน้อยมาก โดยหลักๆ จะเป็นเหล่าบันทึกของราชทูตที่เข้ามาในสมัยนั้น จึงต้องเกิดการสันนิษฐานขึ้น ซึ่งงานสันนิษฐานรูปแบบสถาปัตยกรรม (Reconstruction) มักจะต้องดูข้อมูลจากซากที่หลงเหลืออยู่หน้างานก่อนเป็นหลัก

ซึ่งบางอาคารที่มีเหลือเยอะก็จะสันนิษฐานได้ใกล้เคียง แต่บางอาคารถ้าไม่มีซากหรือหลักฐานบันทึกอื่นระบุเลย ก็แทบจะเป็นงานสันนิษฐานล้วนๆ โดยดูจากรูปแบบศิลปะ อาคารร่วมสมัยอื่นๆ เช่น จิตรกรรมฝาผนังที่หลงเหลืออยู่ เป็นต้น ซึ่งทั้งหมดนี้ ทางทีมก็ต้องลงพื้นที่ไปวัดระยะ ถ่ายรูปสแกนอาคาร เรียบเรียงเนื้อหา อ่านเอกสารชั้นต้น และสุดท้ายก็ขึ้นโมเดลสามมิติขึ้นมากันเอง จากภาพคือเบื้องหลังกระบวนการวัดระยะและการใช้ Photogrammetry หรือการทำภาพสามมิติเบื้องต้นจากภาพถ่าย

“เราคิดว่างานสันนิษฐานของพวกเราค่อนข้างใกล้เคียงความจริงที่เหลืออยู่ อาจยกเว้นพวกสีสัน วัสดุภายนอกต่างๆ ที่แทบจะเหลือร่องรอยน้อยมากจากสมัยอยุธยา แต่ถ้ามีหลักฐานใหม่ๆ เพิ่มขึ้นมา ก็สามารถแก้ไขได้ เราพยายามนำเสนอว่านี่เป็นเวอร์ชั่นหนึ่งที่เราคิดว่าน่าจะเป็นไปได้ ไม่ได้คิดว่าจะผูกขาดความถูกต้องไว้คนเดียว ” ทางทีมกล่าว

แอพพลิเคชั่น ‘Retouch Ayutthaya’

ทีมออกแบบกล่าวว่า แอพพลิเคชั่นนี้ทำขึ้นมายากแต่ใช้ง่ายมาก เพียงแค่ไปเปิดแอพในพื้นที่โบราณสถาน จากนั้นก็ดูภาพสันนิษฐานของอาคารในอดีตได้เลย และมีข้อมูลที่เรียบเรียงมาแน่นๆ ให้อ่านอีกด้วย ซึ่งในเวอร์ชั่นถัดไป จะมีข้อมูลที่ละเอียดยิ่งกว่านี้

โดยตอนนี้ในแอพสามารถใช้ได้ฟรีใน 5 วัดสาคัญของอยุธยา คือ วัดมหาธาตุ วัดพระศรีสรรเพชญ์ วัดโลกยสุธา วัดใหญ่ชัยมงคล และวัดไชยวัฒนาราม แต่หากจ่ายเงินอีกเพียงเล็กน้อยจะได้ดูภาพสันนิษฐานแบบชัดๆ ถ่ายรูปตัวเองกับโบราณสถานแบบย้อนอดีตได้ด้วย ถือเป็นการไปเที่ยวอยุธยาแบบได้เข้าไปในโลกนั้นมากขึ้น

ซึ่งน่าสนใจมากสำหรับชื่อ Retouch Ayutthaya ที่มีการพ้องกับคำว่า ‘นิทัศน์’ ที่หมายถึง แสดงให้เห็น และคำว่า ‘รีทัช’ ที่เป็นภาษาในวงการกราฟิกที่หมายถึง การขัดเกลาตกแต่ง ชื่อ ‘Retouch Ayutthaya’ จึงเป็นชื่อที่เหมาะมากสำหรับการได้เห็นอยุธยาในอีกมุมมอง

โปรเจ็ค Ayutthaya Bus Map เพื่อให้ข้อมูลขนส่งสาธารณะ

ในระหว่างพัฒนาโปรเจ็ค Retouch Ayutthaya ทางทีมออกแบบต้องการหาข้อมูลเกี่ยวกับความสามารถในเรื่องขนส่งสาธารณะในพื้นที่ก่อน เพราะว่ากลุ่มเป้าหมายหนึ่งก็คือนักท่องเที่ยวต่างชาติ ซึ่งหลายครั้งพวกเขาเดินทางแบบ Backpacker จึงเกิดเป็นโปรเจ็คซ้อนเล็กๆ ชื่อ ‘Ayutthaya Bus Map’ ซึ่งเป็นเว็บและแผนที่ที่ให้ข้อมูลเกี่ยวกับเส้นทางรถขนส่งสาธารณะภายในพื้นที่ ซึ่งในส่วนนี้ทางทีมก็มีการลงพื้นที่สำรวจกันเอง เขียนโค้ดทำเว็บเองเช่นกัน

ใครสนใจสามารถเข้าไปเยี่ยมชมเว็บได้ที่ https://www.ayutthayabusmap.com/

ในอนาคต ยังมีพื้นที่อื่นในอยุธยาหรือสถานที่ไหนทีคิดว่าอยากทำอีกไหม?

ตอนนี้เราเพิ่งมี AR แค่ในพื้นที่ 5 วัดสำคัญ แต่ในอนาคตหากโปรเจคต์ยังไปได้ต่อ ก็อยากขยายไปที่อื่นๆ ของอยุธยาโดยเฉพาะพระราชวังหลวงที่ถือว่าเป็นโปรเจ็คที่ใหญ่มากเหมือนเอาทั้ง 5 วัดรวมกัน นอกจากอยุธยาแล้ว ก็อยากจะขยายไปในพื้นที่อื่นของไทย เช่น สุโขทัย

ถือเป็นอีกโปรเจ็คสำคัญโดยนักออกแบบไทยที่มีความเชี่ยวชาญในสาขานี้ และยังสร้างประโยชน์ให้กับการท่องเที่ยวและการศึกษาประวัติศาสตร์ในอนาคต ทางทีมออกแบบยังเสริมอีกด้วยว่า โปรเจ็คนี้มีโมเดลสามมิติสถาปัตยกรรมที่สมบูรณ์มาก มากพอที่งานในสาขาอื่นๆ เช่น ภาพยนตร์ ซีรีส์ จะสามารถมาติดต่อตกลงซื้อเอาไปใช้ได้

หากใครที่กำลังวางแผน หรือมีคนรู้จักกำลังจะไปเยี่ยมชมอยุธยา แนะนำว่าต้องลองดาวน์โหลดแอพ Retouch Ayutthaya มาใช้กันดู เชื่อว่าจะได้พบกับประสบการณ์ใหม่แน่นอน!

Retouch Ayutthaya ดาวน์โหลดฟรีได้แล้ววันนี้ที่
App Store: https://apps.apple.com/us/app/retouch-ayutthaya/id6480505792
Play Store: https://play.google.com/store/apps/details?id=com.conserve.retouch