พาชมความคราฟท์ของงานช่างไม้ญี่ปุ่น ที่ Takenaka Carpentry Tools Museum

Takenaka Carpentry Tools Museum คือ พิพิธภัณฑ์ ‘งานไม้’ ของญี่ปุ่น ที่ตั้งอยู่ไม่ห่างจากสถานี JR Shin-Kobe นัก เป็นพิพิธภัณฑ์ขนาดกลางๆ ที่บอกเล่าเรื่องราวของประวัติศาสตร์งานช่างไม้ญี่ปุ่น ภายในอาคารโมเดิร์นคมกริบที่ไม่ทิ้งลายความอบอุ่นจากไม้

พิพิธภัณฑ์แทรกอยู่ในย่านที่อยู่อาศัยที่เงียบสงบ ปกคลุมด้วยแมกไม้และมีบ้านชงชาเล็กๆ ในสวน ให้ได้เห็นผลงานช่างไม้กันแบบจริงๆ ด้วย ภายในแบ่งพื้นที่จัดแสดงออกเป็น 7 โซน มีเสียงบรรยาย 4 ภาษา ส่วนตัวเราใช้เดินอ่านเอา จัดว่าครอบคลุมทีเดียว

“คนสมัยก่อนเขาสร้าง วัด/วัง ให้ใหญ่ขนาดนั้นได้ยังไงนะ?”

อีกสิ่งเลื่องชื่อของงานไม้ในแถบตะวันออกก็คือเทคนิคการประกอบไม้แบบไม่ใช้ตะปู ทุกองค์ประกอบของสถาปัตยกรรมเกิดจากการสอดประสานของไม้ทั้งสิ้น

ความยาวของไม้มีจำกัด การจะทลายข้อจำกัดนี้เป็นสิ่งที่ช่างโบราณพยายามเอาชนะมาตลอด เทคนิคการเข้าไม้ ใช้ลิ่ม ทำให้ไม้หลายชิ้นสามารถประกอบกันเป็นเนื้อเดียว ทำให้โครงสร้างแข็งแรงและยังช่วยถ่ายแรงทำให้สามารถสร้างโครวสร้างที่ใหญ่ขึ้นได้

ในนิทรรศการมีการจัดแสดงตัวอย่างการเข้าไม้ให้ดูหลายแบบ ให้เราลองถอดประกอบ ราวกับกำลังเล่นจิ๊กซอว์แบบสามมิติ เพราะงานเข้าไม้เนียนมาก ไม่ต้องแปลกใจที่สามารถสร้างวัดและวังที่น่าทึ่งออกมาให้คนรุ่นหลังได้ชม

กล่องเครื่องมือช่าง

เริ่มเล่าตั้งแต่ประวัติศาสตร์ของงานไม้ มีการจัดแสดงอุปกรณ์ช่างไม้แบบต่างๆ ไม่ต้องแปลกใจถึงความขึ้นชื่อของช่างไม้ญี่ปุ่น เพราะอุปกรณ์ที่ใช้มีความเฉพาะเจาะจงและหลากหลายขนาด เพื่อให้ได้ความแม่นยำในการทำงานมากที่สุด สาวๆ ที่คิดว่ามีแปรงแต่งหน้าเยอะแล้ว ยังต้องหลบให้ช่างไม้ญี่ปุ่นกับอุปกรณ์ของเขา

เคล็ดลับความเนี๊ยบ คือนิสัยช่างจด

สิ่งหนึ่งที่ทำให้เราทึ่งมากคือ ‘หนังสือแบบ’ ที่ถูกเผยแพร่ตั้งแต่ช่วงต้นศตวรรษที่ 17 ถูกจำลองมาจัดแสดงในนิทรรศการ เมื่อเปิดดูเลยพบว่าในช่างไม้ญี่ปุ่นก็เขียนแบบการประกอบไม้ได้ล้ำหน้ามากๆ เรียกได้ว่ามีความคล้ายกับระบบเขียนแบบในปัจจุบันมากทีเดียว มีทั้ง แปลน รูปด้าน รูปตัด ระบุขนาดกำกับหรือใช้เป็นสัดส่วน

นี่คือสาเหตุที่ว่าแม้ไม่มีโรงเรียนช่างโดยตรงเหมือนในปัจจุบัน แต่ช่างไม้โบราณก็สามารถถ่ายทอดให้กับช่างรุ่นหลัง และกระจายองค์ความรู้ไปทั่วเกาะ นี่ถือเป็นจุดในประวัติศาสตร์ที่ทำให้งานไม้ในหลายพื้นที่ของญี่ปุ่นพัฒนาอย่างก้าวกระโดดและทัดเทียมกันมากขึ้น

เป็นอีกพิพิธภัณฑ์เฉพาะทางที่น่าสนใจ สำหรับเราที่เห็นสถาปัตยกรรมแบบเอเชียตะวันออกมาจนชินตา ได้มาเห็นรายละเอียดการก่อสร้างใกล้ๆ ก็น่าทึ่งดี ครั้งหน้าไปเที่ยวชมสถาปัตยกรรมคงรู้สึกอินมากขึ้น

Takenaka Carpentry Tools Museum
– สถานี JR Shin Kobe, Kobe, Japan
– เวลาทำการ 9:30–16:30 (ปิดทุกวันจันทร์)
– ค่าเข้าชม 700 เยน