165Views

Ant Chair เก้าอี้หน้ามด เฟอร์นิเจอร์ไม้อัดดัดแผ่นเดียวตัวแรกของโลก
หากเราไปตามศูนย์อาหาร หรือร้านอาหารต่างๆ เราก็คงคุ้นตากับเก้าอี้ที่รูปร่างคล้ายๆ มด และเป็นเก้าอี้ไม้อัดดัดโค้งแผ่นเดียวบนขาเหล็กเล็กๆ เงาวาววับ ที่ทั้งน้ำหนักเบา คงทน และเก็บซ้อนได้
ซึ่งเก้าอี้ที่เป็นเหมือนบรรพบุรุษของเหล่าเก้าอี้ที่เราคุ้นเคยนี้ก็คือเจ้า “Ant Chair” เก้าอี้หน้ามด หนึ่งในเก้าอี้ที่ทรงอิทธิพลที่สุดแห่งศตวรรษที่ 20 หมุดหลักสำคัญของวงการเฟอร์นิเจอร์นั่นเอง
ในปี 2025 นี้ Art of จะขอเปิดคอนเทนต์ซีรีส์ใหม่ “Design A – Z” ที่จะมาเล่าเรื่องราวเบื้องลึกเบื้องหลังของผลงานการออกแบบชิ้นสำคัญของโลกเรียงตามตัวอักษร A – Z โดยเราก็จะขอเริ่มจาก Ant Chair ผลงานการออกแบบเฟอร์นิเจอร์สุดไอคอนิคจากตัวอักษร A กันเลย
มดเกิดในโรงอาหาร

Ant Chair ถูกออกแบบ และผลิตในปี 1952 โดย Arne Jacobsen สถาปนิกชาวเดนมาร์ก โดยเจ้าเก้าอี้ตัวนี้ถูกออกแบบมาเพื่อใช้ในโรงอาหารของโรงงานที่ Frederiksberg ในเมือง Copenhagen ร่วมกันกับบริษัทผลิตเฟอร์นิเจอร์จากบ้านเดียวกันอย่าง Fritz Hansen ซึ่งเริ่มต้นจากการที่ Arne ได้รับการว่าจ้างจาก NOVO Industries ให้ออกแบบโรงงานหลายแห่งทั้งในเดนมาร์ก และเยอรมัน
ว่ากันว่า Arne ได้เคยเสนอแบบเก้าอี้ตัวนี้ให้กับ Fritz Hansen มาก่อนหน้านี้ แต่ว่าก็ลังเลที่จะนำไปผลิต ต่อมา Arne ที่เพิ่งได้โปรเจกต์เพิ่มเติมจาก NOVO ให้ออกแบบโรงอาหารใหม่ เขาก็นำเสนอแบบเก้าอี้ตัวนี้ให้กับทาง CEO ทันที และทางบริษัทก็ถูกใจมากๆ จนสั่งผลิตทันที 300 ตัว ทำให้ Arne สามารถโน้มน้าว Fritz Hansen ให้ผลิตได้สำเร็จ จนเป็นจุดเริ่มต้นของหนึ่งในเฟอร์นิเจอร์ชิ้นสำคัญแห่งศตวรรษที่ 20
จากดินเหนียวสู่เฟอร์นิเจอร์ไม้แห่งศตวรรษที่ 20

เช่นเดียวกับสถาปนิกและนักออกแบบอีกหลายคนในยุคนั้น Arne ต้องการจะสร้างเฟอร์นิเจอร์ที่เน้นการใช้งาน เข้ากับบริบท และเทคโนโลยีสมัยใหม่ ซึ่งผลงานที่จุดประกายการออกแบบ Ant Chair ก็คือเก้าอี้ ”LCM Lounge Chair” ที่หลายคนเห็นแล้วคุ้นตาแน่นอน ผลงานการออกแบบของ Charles และ Ray Eames ในปี 1946 นั่นเอง ที่ใช้เทคโนโลยีการดัดแผ่นไม้ด้วยไอน้ำในการทำพนักพิงและที่นั่ง ซึ่ง Arne ชอบมันมากจนนำมาไว้ในสตูดิโอเพื่อเป็นแรงบันดาลใจ
Arne ตั้งเป้าจะสร้างสรรค์เก้าอี้ที่สวยงาม เรียบง่าย ทนทาน ผลิตด้วยเทคโนโลยีสมัยใหม่ โดยที่ที่นั่ง และพนักพิงสามารถขึ้นรูปได้ภายในครั้งเดียวบนไม้อัดแผ่นเดียวซึ่งนับเป็นความท้าทายอย่างมากในแง่การผลิตในยุคนั้น
เขาใช้ดินเหนียวในการพัฒนาแบบ 3 มิติเพื่อหารูปทรงที่ตอบสนองต่อการใช้งาน แข็งแรง และเป็นเอกลักษณ์ เพราะส่วนโค้งทั้งหมดที่เกิดขึ้นบนเก้าอี้ตัวนี้ล้วนส่งผลต่อความแข็งแรงทั้งหมด ซึ่ง Arne และ Fritz Hansen ก็ได้พัฒนาเก้าอี้ตัวนี้จนสำเร็จ ทำให้ Ant Chair กลายเป็นเก้าอี้ไม้อัดแผ่นเดียวดัดโค้งตัวแรกของโลก และเป็นก้าวสำคัญของวงการเฟอร์นิเจอร์
มดมี 3 ขา หรือ 4 ขา?

ชื่อ Ant Chair ไม่ได้มาจากความตั้งใจออกแบบให้หน้าตาออกมาเหมือนมด แต่มาจากการที่ Arne พัฒนาส่วนโค้งต่างๆ ให้เข้ากับการใช้งาน และบ่งบอกหน้าที่ของแต่ละส่วนบนไม้แผ่นเดียว โดยเขาใช้การเว้าโค้งเข้าไปให้ลึกที่สุดเท่าที่จะเป็นไปได้เพื่อเป็นจุดแบ่งระหว่างพนักพิง และที่นั่ง ซึ่งบังเอิญไปหน้าตาคล้ายกับมดจนทำให้กลายเป็นชื่อในที่สุด
Arne ได้ออกแบบเก้าอี้ตัวนี้ให้มีแค่ 3 ขา โดยเขาย้ำว่านี่คือสิ่งที่เหมาะสมที่สุดทั้งในแง่การใช้งาน และความสวยงาม ถึงแม้ตลอดช่วงเวลานั้นจะมีคนตั้งคำถาม และเรียกร้องให้ผลิตแบบ 4 ขามากแค่ไหนก็ตาม โดยขาของ Ant Chair ในยุคแรกนั้นทำมาจาก “พลาสติก” ก่อนที่จะเปลี่ยนมาเป็น “ขาเหล็กชุบ” หลังจากที่ประสบความสำเร็จอย่างล้นหลาม และกลายเป็นเก้าอี้ที่เราคุ้นตาในเวลาต่อมา
Ant Chair ตำนานเก้าอี้แห่งศตวรรษที่ 20 ที่อยู่มามากกว่า 70 ปี

จากความสำเร็จของเก้าอี้ Ant Chair ทำให้ทาง Arne Jacobsen และ Fritz Hansen ได้พัฒนา และผลิตเก้าอี้ออกมาอีกหลายรุ่น เช่น รุ่นยอดนิยมตลอดกาลอย่าง Series 7 ที่ใช้เทคนิคการผลิตแบบเดียวกัน แล้วก็ยังได้มีการพัฒนาให้มีแบบ 4 ขาด้วยซึ่งแน่นอนว่าไม่ได้จัดจำหน่ายอยู่ในหมวดสินค้าปกติ จนกระทั่ง Arne ได้เสียชีวิตในปี 1971 ทำให้ตั้งแต่นั้นมาเก้าอี้ Ant Chair ก็ได้ถูกผลิตออกมาทั้งแบบ 3 และ 4 ขา (อย่างเป็นทางการ)
จนมาถึงปัจจุบันการผลิตเก้าอี้แบบดัดด้วยไอน้ำบนไม้อัดแผ่นเดียวก็ยังเป็นหนึ่งในวิธีการยอดนิยมในการผลิตเฟอร์นิเจอร์อยู่ และเป็นเวลามากกว่า 70 ปีแล้วที่เก้าอี้ Ant Chair ก็ยังคงผลิต และจัดจำหน่ายโดย Fritz Hansen เหมือนเดิม โดยมีการพัฒนาเรื่องวัสดุ และเทคนิคการผลิต เพื่อให้เหมาะสมกับบริบทในยุคปัจจุบันเท่านั้น ซึ่งทั้งหมดนี้ล้วนเป็นข้อพิสูจน์ได้เป็นอย่างดีว่า “Ant Chair” นั้นเป็นผลงานการออกแบบที่ดีทั้งในแง่ความสวยงาม การใช้งาน และการผลิต และทำไมเก้าอี้ตัวนี้ถึงถูกยกย่องให้เป็นหนึ่งในเฟอร์นิเจอร์ชิ้นสำคัญแห่งศตวรรษที่ 20 นั่นเอง
เขียนและเรียบเรียงโดย
รวีศิลป์ อัศวกิตติประภา
source: Arne | Fritz Hansen | Wikipedia