พัฒนาการแต่ละยุคของซุปเปอร์แมน และการเป็นไอค่อนแม้ในโลก Pop Art

Superman ไม่ได้มีความสำคัญเพียงแค่ในฐานะฮีโร่ต้นแบบเท่านั้น แต่เขายังเป็นคาแรคเตอร์หนึ่งที่เดินทางเคียงข้างประวัติศาสตร์ของศิลปะ ไม่ว่าจะในวงการ Comics เอง หรือในฐานะแรงบันดาลใจให้กับศิลปินระดับโลกอย่าง Andy Warhol

อิทธิพลของยอดมนุษย์คนนี้ไม่เพียงส่งผลต่อผู้คนทั่วไป แต่ยังผลักดันให้เกิดศิลปินผู้สร้างงานศิลปะ ได้สร้างสรรค์งานทรงพลังที่เปี่ยมไปด้วยความหมาย เราจะพาย้อนกลับไปสำรวจแต่ละยุคของวงการ Comics ที่หล่อหลอมและเปลี่ยนแปลง Superman ให้กลายเป็นซูเปอร์ฮีโร่ผู้ทรงพลังและเป็นที่รักของคนทั้งโลก ตั้งแต่จุดเริ่มต้นที่หนังสือ ‘Comics’ จนมาถึงอิทธิพลกับศิลปะแบบ ‘Pop Art’

Golden Age ยุครุ่งเรืองของหนังสือการ์ตูน

ช่วงปี 1938 ถึงช่วงกลาง 1950s ในขณะนั้นอุตสหกรรมสิ่งพิมพ์โดยเฉพาะหนังสือการ์ตูน ได้รับความนิยมอย่างกว้างขวาง และเรื่องที่โด่งดังมากที่สุดแห่งยุคก็คือ Superman นั่นเอง เรียกได้ว่าไม่มีคนอเมริกันคนไหนไม่รู้จักเขา ความสำเร็จของการ์ตูน Superman กลายเป็นต้นแบบของสำนักพิมพ์อื่นสร้างฮีโร่ของตัวเองขึ้นมาบ้าง

ในยุคแรกเริ่มเรื่องราวของซุปเปอร์แมนจะมีการซ่อนแนวคิดความเป็นชาติและความเป็นมหาอำนาจอยู่ ซึ่งเป็นผลมาจากยุคสงครามโลกครั้งที่ 2

Silver Age ยุคที่ Comics สนุก และสร้างแรงบันดาลใจที่สุด

ยุค Silver Age เกิดขึ้นในช่วงประมาณ 1956 ถึง 1970 ซึ่งเป็นช่วงหลังสงครามโลกครั้งที่สอง ผู้คนเริ่มหันไปสนใจการ์ตูนแนวอาชญากรรม สยองขวัญ และเรื่องราวที่เข้มข้นมากขึ้น แต่ก็เกิดความกังวลว่าเนื้อหาเหล่านี้ไม่เหมาะสมต่อเด็กและเยาวชน

จึงมีการจัดตั้งหน่วยงานควบคุมชื่อ Comics Code Authority ขึ้นมาในปี 1954 เพื่อควบคุมเนื้อหาให้ปลอดภัยและเหมาะสมยิ่งขึ้น ทำให้พล็อตของการ์ตูนในยุคนี้เริ่มมีความครีเอทีฟในการเล่าเรื่องมากขึ้น ทั้งตื่นเต้น สนุก สร้างสรรค์ และหลุดโลก

เรียกได้ว่ายุคนี้ทำให้คอมมิคกลายเป็นเรื่องราวที่น่าติดตามและสนุกกว่ายุคที่ผ่านมา เหล่าซูเปอร์ฮีโร่จึงกลับมาได้รับอย่างมากความนิยมอีกครั้ง ซึ่งงานภาพในยุคนี้จะมีทั้งความดั้งเดิมและความโมเดิร์นอยู่ในตัว เป็นช่วงสมัยเปลี่ยนผ่านระหว่างความคิดศิลปินรุ่นเก่ากับศิลปินรุ่นใหม่

Superman’s Pal Jimmy Olsen เป็นฉบับแรกๆ ของ Superman ที่มีความแฟนตาซี ไซไฟ ถูกใส่มาอย่างเข้มข้น คอมมิคในยุค Silver Age นี้จึงมักเป็นที่ถูกพูดถึงของเหล่านักอ่านในด้านความแปลกใหม่ของพล็อตเรื่องจนถึงปัจจุบัน

Bronze Age ยุคเปลี่ยนผ่านของเนื้อหาสู่แนวคิดคนยุคใหม่

เกิดขึ้นในช่วงต้นทศวรรษ 1970 เนื่องจากเป็นยุคสมัยที่ผู้คนเริ่มมีการแสดงออกทางความคิด ทำให้ศิลปินยุคใหม่กล้าที่จะนำเสนอเรื่องราวเชิงเสียดสี คอมมิคในยุคนี้จึงเริ่มมีการใช้วิธีการเล่าเรื่องโดยผสมเรื่องราวเกี่ยวกับสังคมลงไปในหนังสือการ์ตูนมากขึ้น

Superman ฉบับรวมตั้งแต่ฉบบับที่ 233-242 เรียกรวมว่า Kryptonite Nevermore เป็นช่วงที่Superman พลังลดลง มีจุดอ่อนและมีความเป็นมนุษย์มากขึ้น มีการตั้งคำถามประเด็นทางสังคม เช่น ผลของการใช้เทคโนโลยี และมีการพูดเรื่องศีลธรรมมากขึ้น

ไอคอนแห่งยุค สู่ผลงาน Pop Art

Pop Art ไม่ใช่แค่ลัทธิทางศิลปะ สไตล์ หรือแค่ยุคสมัย แต่มันคือ Movement ที่มีหัวใจในการสะท้อน Pop Culture ที่อยู่ในช่วงเวลานั้นมาทำเป็นงานศิลปะอย่างสร้างสรรค์ เริ่มต้นที่อังกฤษในทศวรรษ 1950 และอิทธิพลก็กระจายมาถึงอเมริกาในช่วงเวลาใกล้เคียงกัน

พูดให้เข้าใจง่ายคือ สมัยนั้นสิ่งใดกำลังเป็นกระแส ไม่ว่าจะเป็นนักแสดง ศิลปิน นักการเมืองชื่อดังแบรนด์สินค้าที่ได้รับความนิยมสูง เช่น Coke ล้วนสามารถหยิบมาสร้างสรรค์เป็นงานศิลปะได้ทั้งสิ้น

Andy Warhol คือหนึ่งในศิลปินผู้ทรงอิทธิพลของ Pop Art เขามีผลงานชื่อดังอย่าง Campbell’s Soup Cans (1962) และ Marilyn Diptych (1962) รวมถึงอีกมากมาย แต่หนึ่งในงานที่เกี่ยวข้องกับ Superman ของเขามีอยู่ใน Collection: MYTHS

คอลเลกชันนี้คือการรวมเอาบุคคลต้นแบบที่เป็นเหมือนไอคอนแห่งยุค ซึ่งมีบทบาทในการหล่อหลอมจิตสำนึกของชาวอเมริกัน ตั้งแต่ตัวละครในหนังฮอลลีวูดยุคเก่า ไปจนถึงฮีโร่จากหนังสือการ์ตูนในวัยเด็ก

Warhol จึงได้เลือกภาพ Superman จากหน้าหนังสือการ์ตูนมาสร้างเป็นหนึ่งในผลงาน Pop Art ชิ้นแรกๆ ของเขา เพราะนอกจากจะมีความหมายในฐานะไอคอนของยุค คาแรคเตอร์นี้ยังช่วยปลอบประโลมใจในวัยเด็กของเขา ยามที่ต้องนอนป่วยติดเตียงอยู่นั่นเอง เรื่องราวของ Superman ก็ยังเป็นแรงบันดาลใจของศิลปินอีกหลายๆ คน รวมไปถึงผู้กำกับด้วย

เราจะเห็นว่าเกือบร้อยปีแล้วที่สุดยอดซุปเปอร์ฮีโร่คนนี้ไม่เคยจางหายไปจากสายตาของเรา ไม่ว่าจะเป็นคอมมิค อนิเมชั่น ซีรีส์และภาพยนตร์ ภาพยนตร์ Superman (2025) โดย James Gunn ที่เลือกจะดึงเอา การเล่าเรื่องแบบคอมมิคมาใช้เป็นเหมือน design concept หลักของหนังทั้งเรื่อง ทั้งจากโทนสีสดจัดแบบ Comic ไปจนถึงงานออกแบบที่ผสมกลิ่นอายของ Art Deco และ Retro-Futuristic ได้อย่างร่วมสมัย

แล้วคุณละ ชอบ Superman ยุคไหนมากที่สุด?